( Trích trong cuốn ĐẠI NAM BỊA TRUYỆN – NXB NGỌC DƯƠNG TRUNG SƠN )

Sau khi dâng đất Hà Tiên cho Chúa Nguyễn ( 1708 ), Mạc Cữu được  phong chức Tổng Binh Quan, được cấp 100 lính và khí giới để giữ thành Hà Tiên, được đúc tiền riêng và hàng năm chỉ cống nộp sản vật như ngà voi, sáp ong, cao hổ cốt, mật gấu, lúa gạo. Một hôm, Chúa Nguyễn Phúc Chu ngồi xem chương trình thế giới động vật trên tivi, thấy rừng Hà Tiên có nhiều con vượn trắng, gọi là bạch hầu, Chúa thấy mê quá, bèn gọi điện cho Mạc Cữu phán rằng: “Năm nay, nhà ngươi phải nộp cho ta 100 con bạch hầu, không cần ngà voi hay sáp ong gì cả”.

Mạc Cữu liền ra lệnh cho đám kiểm lâm đi gài bẫy, vừa tổ chức thu mua ròng rã mấy tháng liền, cuối cùng cũng kiếm đủ 100 con bạch hầu mang ra Phú Xuân cống nộp. Cũng như hàng năm, khi thuyền buồm đi qua Hội An, Mạc Cữu cùng thuộc hạ là Trương Cầu cho dừng lại một ngày một đêm để ăn chơi, trà đình tửu điếm. Hôm ấy, khi thuyền chuẩn bị nhổ neo thì bất thần, một con bạch hầu xổng chuồng chạy mất. Mạc Cữu treo giá cao cho những ai bắt được, nhưng chờ cả ngày trong vô vọng, bèn than thở với Trương Cầu: “Ngươi nghĩ coi phải làm cách nào đây, thiếu một con thì không thể nào mang ra dâng lên Chúa, hay là ta gọi điện về bảo chúng nó tìm một con khác để mang ra, ta cứ ở đây mà chờ, nhưng tìm được một con bạch hầu đâu phải là chuyện dễ, rồi đường xá từ Hà Tiên ra đây phải qua mấy núi mấy sông . . .”

Trương Cầu ngẫm nghĩ một lát, đôi mắt bỗng sáng lên: “ Ngài yên tâm, Trương nầy đã có cách”, vừa nói, y vừa nhảy thót lên bờ rồi mất hút. Một giờ, hai giờ trôi qua, Mạc Cữu ngồi chờ đến sốt ruột. Đến xế chiều, Trương Cầu trở về với nét mặt hớn hở, hai tay ẳm con chó cò trắng phếu. Mạc Cữu vừa mừng vừa lo: “Lỡ Chúa mà biết được thì có khi ta với ngươi không có đường về vì cái tội lừa đảo”. Trương Cầu tự tin nói: “Làm sao mà Chúa phân biệt được bạch hầu với chó cò, cũng như những năm trước, mình nộp cao bò cao trâu mà nói là cao hổ cốt vậy thôi”. Mạc Cữu nói: “Bởi vậy Chúa nghi ngờ nên sau nầy bắt mình phải mang hổ sống ra nấu cao tại chỗ, ngươi không hiểu à ?”. Trương Cầu đáp: “Biết, nhưng cuối cùng thì cao thật cũng bị bọn ngự y đánh tráo cao giả, Chúa có biết đâu, triều đình bây giờ mà ngài tưởng là còn kỷ cương à, ngài đâu biết rằng bọn thái giám vẫn còn nguyên si ấy , chúng nộp toàn là dái chó, chúng như gươm lạc giữa rừng hoa , gái trinh vừa tiến cung là chúng hưởng trước rồi thuê bọn ngự y vá trinh đem nộp cho vua”. Nói rồi, Trương Cầu ném con chó cò vào chuồng, đúng là không phân biệt được, Mạc Cữu gật đầu rồi cho thuyền xuất bến.

Ra đến kinh thành, Chúa Nguyễn đã cho đóng một cái chuồng khổng lồ trong khuôn viên rộng lớn, chuẩn bị sẵn một đống trái cây. Mạc Cữu cho thả đàn bạch hầu vào chuồng, chúng ùa đến hốt trái cây, vừa ăn vừa múa lung tung, Chúa ngồi vỗ tay khoái chí, thỉnh thoảng vỗ vai Mạc Cữu mà khen lấy khen để, Mạc Cữu sung sướng vô cùng.

Trong khi đám bạch hầu vừa ăn vừa múa lung tung thì con chó cò nằm chèo queo một góc. Chúa hỏi Mạc Cữu: “Ủa, sao con đó không ăn không múa gì hết vậy ?”. Mạc Cữu ấp úng: “Dạ bẩm, con đó . . . con đó nó . . . nó . . . là . . . là . . . con . . .” sợ Mạc Cữu nói “là con chó cò” thì bể mánh nên Trương Cầu vội đỡ lời: “Dạ, nó là con lãnh đạo mấy con kia”. Chúa ngạc nhiên hỏi : “À, thì ra là vậy ! Thế nó ăn cái chi ?”. Mạc Cữu đáp: “Dạ bẩm, nó ăn cứt ạ”

Nguồn: Đắc Danh Miền Tây