vietsoul21

Posts Tagged ‘pháp trị’

Người Buôn Gió – Vinh thành ký (phần 3)

In Liên Kết, Tạp văn, Việt Nam on 2013/01/12 at 09:22

Thượng tá Đồng là người hỏi cung tôi. Mọi chuyện xoay quanh chúng tôi từ đâu đến,giờ nào, đi mấy người, mục đích gì. 

Sau đó đến chuyện đêm hôm qua đến lúc bắt chúng tôi về.

Tôi trình bày đầy đủ, họ hỏi về vụ clip tung lên mạng đoạn họ gọi là đoàn công tác đang làm nhiệm vụ. Tôi nói không biết ai quay, ai tung. Họ hỏi quen ai ở Vinh, tôi cũng chẳng quen ai.

Chả mấy chốc đến trưa, thượng tá Duệ đứng giữa sân gọi tôi đi ăn cơm cùng ông. Khi chúng tôi ra sân thì đoàn xe đặc chủng chở phạm nhân đang ở giữa trại. Đáng phải ngăn tôi vào phòng, thì rất đông công an vây quanh xe không cho phạm nhân xuống, dù cửa xe đã mở, họ chờ tôi chậm rãi đi qua. Công an cũng không thúc tôi đi nhanh, họ cũng đứng kiên nhẫn như sẵn sàng cứ đợi như thế đến khi nào tôi đi qua xe tù , mặc dù tôi cố tình đi chậm để chờ đợi nhìn thấy các phạm nhân, nhưng hàng chục người công an đứng khoan thai như thể muốn nói là biết tỏng ý đồ của tôi và họ không hề sốt ruột cái chuyện tôi lần khần . 

Thời gian ngưng đọng, tất cả im lặng khi tôi đi qua cửa xe chở phạm nhân.

Tôi nhìn lên xe chỉ thấy một cô gái rất xinh, trắng trẻo  , đeo kinh trắng mặt bình thản lơ đãng nhìn xuống khuôn viên sân công an TP Vinh, nét mặt cô không hề lo sợ hay sốt ruột gì. Tôi nghĩ cô ấy là nữ cảnh sát mặc thường phục, nhưng tôi cố nghĩ thêm thì nhớ ra cô ấy là một trong mười mấy người bị đưa ra xét xử vì đã gặp hình ảnh của cô ấy trên những thông báo.

Lần đầu tiên dù qua nhiều va vấp, quan sát  tôi không phân biệt được giữa công an và phạm nhân. Bởi vì thái độ người con gái đó quá đĩnh đạc, tự chủ và tự nhiên quá thể. Một người con gái đôi mươi ngồi trong xe phạm nhân, qua ô cửa sổ mà như một cô gái đang ngồi ở cửa sổ lớp học hay cửa sổ quán cà fe. À chính xác là quán cà fe đợi bạn đến, đúng rồi, y như thế mới khiến tôi phải nhầm lẫn, bất ngờ. Hình ảnh cô gái khắc sâu ám ảnh tôi vô cùng, nhưng tôi còn phải suy nghĩ về chuyện đang diễn ra với mình lúc này.

Tôi đi cùng thượng tá Duệ và thượng tá Đồng vào phòng ăn của CATP Vinh, mỗi bàn 6 người, tôi thấy Dũng và Thắng mỗi người một bàn ăn chung với các công an khác. Tôi hỏi thêm thức ăn, một thượng uý đứng dậy ra khu bếp hỏi mua. Hoá ra ở đây ăn theo tiêu chuẩn chung 15 nghìn một suất, còn ai ăn thêm thì mua. Mấy người công an ngồi ăn cùng nói ở đây còn ăn tốt hơn chỗ họ. Tôi nhìn quanh phòng ăn chật kín công an, an ninh đang ngồi ăn. Hôm nay ở đây nhiều vậy vì chắc tại họ đến tập trung bảo vệ phiên toà mà nhà nước gọi là xét xử công khai, cấm dân chúng tụ tập đông người theo nghị định 38 CP.

Ăn trưa xong, uống nước và ngồi nghỉ. Lúc hơn 1 giờ đoàn xe chở phạm nhân chuẩn bị đi. Một cô cảnh sát, một cô an ninh rất chuyên nghiệp họ đứng che luôn cửa khiến tôi không nhìn được ra ngoài. Nhưng tình cờ tôi thấy Lê Văn Sơn đi qua thoáng 1 giây đồng hồ giữa khe hở giữa hai cô gái công an, nó cứng cáp hơn lúc ở bên ngoài, ánh mắt nó nhìn rất kiên định không hề tỏ vẻ lo lắng, sợ hãi.

Chúng tôi nghỉ trưa, đến chiều họ vào hỏi cung qua quýt lại sự việc rồi đưa ra ba cái túi có khoá. Họ bảo chúng tôi bỏ cả túi chúng tôi vào túi đó, rồi khoá lại. Họ cầm chìa khoá còn chúng tôi cầm túi. Đến lúc đoàn xe chở phạm nhân xử sắp về thì họ đưa chúng tôi ra xe inova chở đến khách sạn sáng họ bắt chúng tôi. Cho chúng tôi ngồi ở quầy lễ tân uống nước, ở đây tôi thanh toán tiền khách sạn rồi cứ ngồi đó chơi. Đến 6 giờ chiều trước xe chở chúng tôi lại công an TP Vinh ăn cơm chiều.

Cơm xong chúng tôi nằm xem ti vi, ông Dũng thì cãi bem bẻm gì phòng bên. Tôi và Thắng nằm xem ti vi, đến 20 giờ thì công an bảo chúng tôi dậy đi làm việc.

Tôi đang ở phòng đầu, bỗng bị đưa đi đến phòng cuối. Tôi biết họ không muốn tôi nhìn thấy cái gì đó, có thể là họ để Thắng và Dũng đi đâu, như về trước chẳng hạn.

Tôi làm việc với một đại uý, anh ta hỏi tôi nói không làm việc. Anh ta hỏi lý do, tôi bảo anh ghi vào biên bản là tôi phản đối hỏi cung ban đêm, vì theo luật trừ trường hợp bắt khẩn cấp, bắt quả tang, cần khai thác đồng phạm, không thể trì hoãn …mới được phép hỏi cung ban đêm. Anh ta ngớ người rồi nói tôi cứ trả lời rồi anh ta ghi vào, tôi bảo anh ta ghi vào rồi tôi trả lời. Nói đi nói lại rồi chả làm gì hết. Tôi hỏi anh ta biển tên đâu, anh ta bảo chưa được cấp. Tôi bảo đại uý mà chưa được cấp biển tên là thế nào. Anh ta bỏ tôi đấy đi ra ngoài.

Lúc sau khoảng hơn 9 giờ tối, anh ta vào đọc cho tôi biên bản cảnh cáo về tội cản trở chống đối người thi hành công vụ lúc đêm qua trong khách sạn. Tôi bảo sao không lập biên bản lúc đêm mà sáng nay về đây hỏi mãi giờ mới lập, vì tôi thấy lúc đó công an mới đưa nhân viên khách sạn đến làm biên bản. Anh ta bảo tôi có ký biên bản không, tôi bảo có nhưng cho tôi xin một tờ. Một đại uý an ninh quát tôi là 

– anh cứ ký rồi có một bản.

Tôi cười nhạt, bảo có một bản trong túi mới ký

Đại uý an ninh quát.

– Không ký thì thôi, cần gì.

Tôi bảo không cần thì thôi không ký, đó là các ông không cần tôi ký chứ không phải tôi không ký nhé.

Đại uý cảnh sát đi, đại uý an ninh ở lại hằm hè. Hắn nằm trên giường xem ti vi, tôi lên giường khác nằm hắn không cho. Hắn bắt tôi ngồi ghế, tôi kéo ba cái ghế ra nằm. Hình như hắn biết về tôi , nên tỏ vẻ khó chịu. Không như bao nhiêu công an từ hôm qua đến giờ họ đối xử với tôi rất đúng mực , chu đáo. Giờ trong phòng có hắn và một thượng uý an ninh trông tôi, thượng uý thấy việc bắt tôi ngồi cũng không cần thiết, nên chính anh ta kéo thêm ghế giúp để tôi nằm.

Có tiêng xe ô tô, tiếng người đi, tiếng bảo lỡ tàu. Tôi đoán Thắng và Dũng được chở ra ga.

Còn tôi ở lại, tôi thở phào, dù sao hai bạn tôi cũng đã ra. Còn tôi thì không dễ thế được, dù có thả họ cũng chả thế thả tôi ở sân ga. Tôi đâu có số  được nhởn nhơ như thế, tôi đã được thả từ TP HCM khi họ đưa tôi tận cửa phòng bay, ở Lạng Sơn khi tạm thu hết đồ đạc chỉ đủ tiền về, ở Đà Nẵng khi sát giờ bay…đời nào họ thả tôi ở Vinh khi mà ngày mai phiên toà vẫn còn tiếp tục.

Tôi nằm hút thuốc, điếu thuốc cuối cùng, tôi nhờ an ninh mua. Nhưng thực sự đã 12 giờ đêm, không thể mua được nữa. Tôi đang nằm thì có người vào chụp ảnh tôi đang nằm, tôi bật dậy anh ta nói sắp chuyển giao tôi, nên chụp ảnh chứng tỏ tôi còn khoẻ, tôi ngồi ngay ngắn cho anh ta chụp bằng điện thoại. Sau đó người vào làm giấy bàn giao với nhau là tôi ở trạng thái khoẻ khoắn. Thượng tá Duệ cầm ca táp, áo khoác đứng bên ngoài. Tôi hỏi ông là di lý phải không, ông ta cười bảo làm gì có, chú cứ đoán mò. Tôi nói không di lý sao anh cầm hồ sơ của em ở tay kia. Ông ta gật đầu xác nhận.

6 người công an đưa tôi lên xe, có hai vị thượng tá, một là phó phòng PC44 tỉnh Nghệ An, một là đội trưởng đội điều tra và các cảnh sát Nghệ An và một an ninh Hà Nội. Xe đi đường mòn 1b, đến Thanh Hoá dừng lại ăn cháo gà, tôi ăn uống đi lại ở quán ăn bình thường, người trong quán đông nhưng nhìn chắc họ chả thể nghĩ tôi là người bị 6 người kia áp giải.

Tôi lúc ngủ say, lúc tỉnh, đến 7 giờ sáng xe vào Hà Đông.

Rẽ vào trụ sở cơ quan an ninh Hà Nội, một nơi tôi quen đến mức có lần tôi đi vào mà chả bị gác cổng hỏi giấy tờ. Khi đưa tôi vào trong , những người công an tỉnh Nghệ An ngạc nhiên thấy an ninh Hà Nội hỏi tôi như người quen, và tôi đi đến phòng phải làm việc không cần ai dẫn trước. Họ thốt lên.

– Ôi hoá ra Hiếu làm việc đây nhiều quá rồi à.?

Hai bên làm thủ tục bàn giao, lúc đang giao giấy tờ tôi nhìn thấy tờ công văn của công an tỉnh Nghệ An, lời lẽ rất quyết liệt đối với tôi như cáo trạng. Tôi hỏi thượng tá Duệ.

– Ai soạn công văn này thế anh.?

Ông ta nói không biết.

Nhưng có một điều tôi biết, là người mà lần thứ hai trong đêm vào khách sạn đòi khám đồ, rồi ra lệnh cấm chúng tôi đi là đại tá Hồ Xuân Hoà, trưởng công an TP Vinh. Bảo sao lúc đó những người đi theo ông ta chỉ nhìn tôi như muốn nói đừng nói gì lúc đó.

Thượng tá Duệ ra về, ông bảo tôi khi nào vào Vinh thì gọi cho ông làm bữa nhậu. Tôi bảo khi nào tôi tù ở trại Thanh Chương, Kỳ Sơn thuộc Nghệ An ông có đi qua vào thăm tôi là được. Thượng tá Duệ cười bảo tôi cố nghĩ sao mà làm ăn nuôi con, đừng cứ nghĩ chuyện làm gì khiến phải vào tù tiêu cực thế, phải nghĩ cái tích cực chứ. Tôi bắt tay cảm ơn lời khuyên của ông nói.

– Vâng cám ơn anh, em vẫn luôn nghĩ về điều tích cực.

Lúc này là sáng ngày 9/1/2013, những người công an Vinh rời đi, để tôi lại với cơ quan an ninh điều tra Hà Nội.

Nguồn: Người Buôn Gió

Người Buôn Gió – Vinh thành ký (phần 2)

In Liên Kết, Tạp văn, Việt Nam on 2013/01/12 at 08:39

Lúc 6 giờ sáng tôi mở mắt, hai người bạn vẫn ngủ say. Tôi mở cửa ban công nhìn xuống đường nhìn. Trời vẫn mưa lắc rắc và rét buốt. Bên kia đường, bên này đường, hai đầu đường, quanh khách sạn có khoảng 40 dân phòng chia làm mấy tốp, dùi cui, băng đỏ chỉnh tề. Chưa kể những người thường phục đứng quanh họ.

Một chốc có thêm chiếc xe tải to chở đến 30 dân phòng nữa, họ đổ xuống và đi thẳng vào khách sạn đứng quanh cửa. Những người dân nhìn họ rồi nhìn khách sạn ngạc nhiên như hỏi có chuyện gì. Tôi quay vào pha trà, cầm cốc trà trên tay với điếu thuốc, quấn thêm cái khăn. Tôi đứng ban công hút thuốc, uống trà và nhìn mấy chục người dân phòng đi lại trong giá rét thấy họ thật vất vả.

Quay vào tôi gọi hai người bạn đang ngủ say.

– Dậy đi, sắp bắt rồi, có gì thì chuẩn bị đi.

Các bạn tôi dậy nhìn cửa sổ, họ đánh răng, rửa mặt thu xếp đồ. Lúc này tôi thấy cáu với Lân Thắng, nó vốn thư sinh, công tử nên rất lề mề, làm cái gì cũng bài bản đủ lệ bộ. Nhưng  mọi cái cũng xong. Chúng tôi ai về giường đấy nằm. Tôi bảo chúng ta ra xe về Hà Nội thôi, Thắng bảo ra thì việc gì phải vội, cứ ngủ thêm tí nữa.

Thế là chúng tôi lại ai nằm giường đó ngủ.

Cửa phòng bật mở, kinh hoàng, hai mươi người đàn ông to khoẻ xộc vào phòng. Họ quát chúng tôi ngồi im, ai ngồi chỗ nấy. Người trưởng thôn có vẻ cay tôi nhất, ông ta xông tới cướp điện thoại trên tay tôi. Nhưng tôi kịp bấm nút tắt nguồn. Lúc này căn phòng chật ních người, tôi không thể nhìn thấy gì ngoài người và người. Một người chửi.

– đm cái bọn phản động này, bắt hết luôn.

Tôi bật cười nhẹ, khiến nhiều người trong số họ ngạc nhiên, và chính câu nói của người kia làm tôi thấy bình thản. Tôi ngồi yên mỉm cười nhìn họ. Chắc nhiều người đi bắt chúng tôi hôm đó ngạc nhiên lắm, vì họ chưa bao giờ nghĩ bắt bất ngờ như vậy mà các đối tượng thái độ thản nhiên như đang chờ đợi vậy.

Họ khoắng hết đồ chúng tôi cho vào hành lý của chúng tôi, lục soát người chúng tôi thấy có tiền họ lại nhét trả vào ví. Rồi họ dẫn chúng tôi xuống tầng, phải đến 30 người bên trong khách sạn và 30 người bên ngoài toàn mặc thường phục. Con số thường phục đến 60-70 người, chưa kể công an và dân phòng. Nhưng công an, dân phòng chỉ đứng cản đường cho những người thường phục thực hiện cuộc bắt bớ kinh hoàng này.

Tôi đã xem nhiều phim hành động, hay phim thời sự về các cuộc bắt bớ. Nhưng tôi chưa thể hình dung mình bị bắt bởi nhiều người đến nỗi chính những người bắt phải rẽ làn người mà đi. Có thể họ dùng nhiều vậy vì che khuất tầm nhìn không có ai chụp ảnh được, hoặc có thể họ e ngại người dân Vinh , nơi mà tôi có nhiều bạn bè kéo đến.

Chúng tôi bị tống lên xe chở tù loại đặc biệt, có thùng kín đằng sau, trên xe cứ một người chúng tôi thì hai người thường phục bám tay hai bên. Công bằng mà nói họ chỉ bám tay chứ không bẻ hoặc vặn hay bấu mạnh gì cả, họ chỉ bám nhẹ trong tư thế sẵn sàng khống chế. Xe chạy hú còi, có xe dẫn đường, xe hộ tống , đoàn xe đi qua chỗ toà án Vinh đang xét xử 14 thanh niên Công Giáo. Ba rie chặn đường mở cửa, tôi nhìn qua khe cửa thấy đông người đội mũ trắng đang đứng ở hè đường trước toà.

Xe chở chúng tôi vào công an TP Vinh, khi mở cửa rất nhiều công an,an ninh đứng dưới sân đợi. Họ dùng máy quay phim ghi lại hình ảnh chúng tôi bước xuống xe chở tội phạm. Nhiều người trong số họ nhìn chúng tôi với vẻ tò mò, háo hức ý như kiểu vừa bắt được những tên tội phạm nguy hiểm.

Chúng tôi bị đẩy vào 3 phòng riêng. Họ chỉ tôi ngồi vào ghế, cái phòng kiểu hỏi cung thì tôi vốn quá quen thuộc, nó giống bất kỳ đâu ở TP HCM, Đà Nẵng, Lạng Sơn, B14, Hà Nội….một cái bàn đơn giản nhưng chăc chắn, những cái ghế cũng kiểu đơn giản truyền thống, dưới chân ghế sát tường là cái cùm chân nặng chịch. Tôi nhấc thử cái đế cùm và ngạc nhiên bởi cái cùm của công an TP Vinh nặng và to không nơi nào tôi thấy có thể sánh nổi. Nó là một cái thanh sắt đặc dày 6cm, bản 12 cm, dài 120 cm, như là một khối sắt.

Nhưng chúng tôi không bị cùm, cũng không bị động vào người, trong túi tôi còn thuốc lá bật lửa, tôi lấy ra để bàn định hút. Một công an trẻ vớ lấy bao thuốc kiểm tra với bật lửa, xong trả tôi hút. Tôi hỏi có nước uống cho tôi xin, họ lấy nước trà xanh cho tôi uống. Tôi uống trà hút thuốc, còn bên ngoài hành lang, trong phòng công an đi lại rầm rập trao đổi về chúng tôi. Một vị thượng tá an ninh đeo kính trắng vào hỏi.

– Hiếu à.?

Tôi gật đầu.

– Hiếu Gió phải không.?

Tôi mỉm cười không xác nhận gì cả, dường như vị thượng ta an ninh này biết rõ về tôi. Khi ông ta qua ra ngoài nói ở hành lang.

– Hiếu Gió đấy.

Mấy người khác vào nhìn mặt tôi, có người nói Hiếu Gió viết hay lắm đấy. Ai đó nói vẻ nửa tiếc, nửa trách.

– Viết tốt thế mà không viết báo đàng hoàng, toàn đi viết láo lếu trên mạng.

Người khác nói.

– Thì viết trên mạng được tiền nước ngoài mà.

Tôi lại mỉm cười, viết cho báo nhà nước thì cũng phải được tiền chứ. Mà sự thật thì viết cho báo nhà nước cỡ như tôi thì chắc chắn sẽ được rất nhiều tiền, được ưu đãi nhiều chế độ vì cứ so ra thì thấy khả năng viết báo của nhiều nhà báo chính thống chẳng thể nào hơn được tôi lắm, dù có khiêm tốn thì cũng phải nhận thế chứ chẳng phải tôi ngạo mạn gì . Tôi có bao giờ viết theo đơn đặt hàng của báo nước ngoài nào để nhận tiền đâu. Thích gì tôi viết lấy, chả lấy ai xu nào, miễn phí. Ai đọc thấy quý thì gửi cho tí trà thuốc nào thì gửi. Tôi không hề đòi, không có gì cũng tốt, tôi vẫn viết như thường để khỏi mang tiếng là viết cốt để kiếm ăn. Đời tôi từng buôn thuốc phiện, đòi nợ thuê, chém mướn,cho vay lãi, cầm đồ, cá độ bóng đá,rồi hoàn lương làm giám đốc công ty quảng cáo, xây dựng… tôi viết blog để kiếm tiền hay không thì ai đọc và biết tôi đều rõ.

Tôi cứ mỉm cười nhiều lần trong ngày hôm ấy. Đến nỗi cậu trẻ tên Diệp hay Tiệp trông tôi phải nói.

– Anh Hiếu lạc quan, yêu đời nhỉ, ngồi trong công an mà cứ tủm tỉm cười suốt.

Tôi tưởng làm việc với an ninh, nhưng không, bên cảnh sát vào làm việc. Hoá ra ban nãy họ trao đổi xem bộ phận nào làm việc với chúng tôi. Sau cùng họ quyết định để phòng cảnh sát điều tra PC44 tỉnh Nghệ An thụ lý do thượng tá Vũ Văn Duệ phó trưởng phòng chỉ đạo, cùng với các điều tra viên cấp cao hàm thương tá như ông Quang, Hướng, Đồng hỏi cung.

Nguồn: Người Buôn Gió

Người Buôn Gió – Vinh thành ký (phần 1)

In Liên Kết, Tạp văn, Việt Nam on 2013/01/12 at 08:34

Tôi vào đến Tp Vinh lúc 10 giờ 30, thành phố Vinh chìm trong cái giá lạnh và mưa. Hai thằng chúng tôi vội vã vào ngay cái khách sạn nhìn thấy đầu tiên. Tôi làm thủ tục đặt phòng, trình chứng minh thư. Tôi nói với lễ tân cho buồng 3 người, một người nưã sẽ đến. Lễ tân hỏi chứng minh thư, tôi đưa CMT của mình và hỏi thêm – có cần của 2 người kia không.?

Cô lễ tân nhìn tôi ngạc nhiên, chắc cô nghĩ tôi thuê khách sạn lần đầu. Thường thì ở khách sạn nào cũng thế, một người trình chứng minh thư là đủ. Bởi thế cô nhìn tôi thông cảm và nói không cần. Chả lẽ cô ấy nói không cần mà tôi lại cứ đưa cô ấy bắt phải nhận, thế thì cũng lạ, tôi đành phải để mọi việc diễn ra theo lệ thường.

Khi vào phòng, tôi nhìn cửa không có chốt bên trong. Thế này người ta có thể xộc vào. Tôi nói có tìm được cái gì gài chốt không nhỉ.? Thắng vào khách sạn đã vội giở đồ đạc, tôi tìm không thấy cái gì để chốt nên cũng thôi. Đổi phòng thì không được vì chỉ còn phòng này có 3 người, được cái phòng sát ngoài nên có thể đứng ban công hay bên trong nhìn qua cửa quan sát.

Sự mệt mỏi vì quãng đường khiến tôi lơ là những thứ lặt vặt ấy như thủ tục cmt, chốt cửa. Tôi vào nhà tắm xả nước nóng , cơ thể rã rời. Tôi cần phải ngủ.

Trương Văn Dũng đến, chúng tôi mỗi thằng một giường. Chăn ấm, nệm êm, tắm rửa xong, nằm trên giường ăn gói mỳ tôm, uống trà, hút thuốc…rồi tôi chìm vào giấc ngủ.

Khoảng 1 giờ đêm, có tiếng con gái gọi cửa. Cô ta bảo mở cửa cho vào có việc. Lân Thắng nằm bên ngoài bước tới cửa, tôi nói.

– Không được mở, đêm hôm con gái gọi, mở lỡ có chuyện gì khó thanh minh.

Thắng không mở, tôi bước ra nói với cô gái bên ngoài.

– Em xuống đi, có chuyện gì mai gặp, bọn anh không có chuyện gì với em để mở cửa.

Ngay tức khắc có tiếng mấy người đàn ông.

– Chúng tôi là công an đây, đề nghị mở cửa.

Tôi mở cửa. Hai người cảnh sát và hai người đàn ông thường phục bước vào. Người đàn ông xưng là trưởng thôn hoạch hoẹ chúng tôi về giấy tờ không đủ. Tôi hỏi anh kiểm tra gì, ông ta nói kiểm tra giấy tờ vì không đủ. Tôi hỏi nếu đủ thì sao, ông ta nói vì thiếu hai người nếu có đủ chứng minh thư thì thôi. Tôi hỏi thôi là không có gì nữa chứ, ông ta nói là có giấy tờ là thôi.

Tôi bảo hai người bạn đưa giấy tờ, nhưng tôi nói người đàn ông mặc thường phục đó lui lại, để người cảnh sát quân hàm đại uý có biển tên là Trương Bá Quang nên nhận giấy tờ. Họ cầm giấy tờ rồi đi xuống, chúng tôi đóng cửa và ngủ tiếp.

2 giờ đêm, lại có tiếng gõ cửa xưng công an. Tôi mở cửa, lần này thì đông người hơn, cảnh sát , an ninh, thường phục đủ loại đến hơn chục người. Một người đàn ông thường phục có dáng chỉ huy vào đòi kiểm tra hành lý chúng tôi vì chúng tôi sơ suất không trình đủ giấy tờ ban đầu. Chúng tôi cãi về việc đã trình đủ, và khách sạn không yêu cầu, việc tôi thuê căn phòng này có giá trị như tư gia của tôi trong thời gian tôi thuê, mọi việc sách nhiễu, kiểm tra đều không đúng luật. Ngoài ra công an làm vậy là gây khó khăn, cản trở cho doanh nghiệp khách sạn khi người ta kinh doanh có giấy phép, đóng thuế.

Và tôi nói ông ta mặc thường phục, không có tư cách gì đòi hỏi khám xét và hoạch hoẹ chúng tôi.

Mấy người quân hàm trung tá, thiếu tá bảo đó là sếp của họ. Tôi nhìn ông ta hơn mình nhiều tuổi, nên gọi bằng anh xưng em.

Tôi hỏi ông sếp là anh định kiểm tra đồ của em hay khám xét. Nếu là kiểm tra các anh phải có văn bản thành lập tổ công tác liên ngành, toà án, viện kiểm sát… làm theo chuyên đề, nghị định, thông tư…chứ không thể mình công an kiểm tra ai là cũng được. Nhất là trong trường hợp không bắt quả tang phạm tội, không có tố giác có căn cứ, không có dấu hiệu nghi vấn vì bọn em đang ở khách sạn giấy tờ đầy đủ. Còn nếu anh định khám xét thì lại càng phải có lệnh bắt, lệnh khởi tố, lệnh khám xét. Đòi hỏi của anh là không đúng pháp luật, cho nên bọn em không nghe theo được. Nhưng ( tôi nhấn mạnh) chúng em không có hành vi chống đối, cứ đứng khoanh tay cho anh muốn làm gì thì làm.

Ông sếp công an nói.

– Chúng tôi là công an, có quyền, chúng tôi nói anh phải nghe. Sai trái gì tôi chịu trách nhiệm.

Tôi tức giận khi nghe câu ấy.

– Anh nói anh là công an, anh bảo tôi nhảy xuống sông, qua của sổ này chết tôi cũng phải nghe à, rồi anh chịu trách nhiệm sau à.?

Sếp công an loay hoay rồi nói.

– Thì chúng tôi yêu cầu kiểm tra, anh không cho thì thôi.

Ông ta tiến vào chỗ giường chúng tôi ngủ cùng với tay xưng là trưởng thôn. Tôi nói họ.

– Yêu cầu hai anh ra khỏi khu vực nội vụ của chúng tôi đang sinh hoạt. Các anh không được quyền đi qua sau lưng chúng tôi vào chỗ này khi chưa có lý do chính đáng.

Sếp công an đi ra, trừng mắt nhìn tôi. Cái toán đi theo ông ta im lặng, những người đó không nhìn tôi đe doạ mà nhìn như kiểu nài nỉ là đừng gay gắt với ông ta như thế. Nhưng tôi thì nào biết cái gì, đã thế ông ta ra gần đến cửa tôi còn bắt ông ta quay lại khám đồ chúng tôi. Tôi nói.

– Ông làm công an gì mà tuỳ tiện, đòi khám không được là thôi, thế thì các ông thích quấy rầy là quấy rầy à. Tôi đề nghị ông khám đồ như ông nói, và khám theo đúng luật, lập biên bản nói rõ lý do khám xét rồi tiến hành có nhân chứng. Ông không thể xộc vào đòi hỏi rồi lại đi như thế.

Ông ta đi không nói gì, tôi đứng cửa nói với các bạn.

– Ở đây bị sách nhiễu, không ở nữa, đi chỗ khác.

Ông ta quay ngoắt lại lệnh cho mấy công an trẻ.

– Không cho đi đâu hết, chặn lại ở đây.

Tôi bảo.

– Này thế là ông cản trở quyền tự do đi lại của công dân, cao hơn nữa là giam giữ người trái pháp luật đấy.

Ông ta cứ thế mà đi, Tôi thấy mấy cậu cảnh sát trẻ măng mặc phong phanh đứng ngoài bèn bảo hoj.

– Bọn em vào ngủ với anh cho đỡ lạnh, hay thuê phòng bên cạnh, chứ đứng đây cả đêm chịu sao nổi.

Một cậu công an lí nhí.

– Thôi sếp ra lệnh thì bọn em đứng đây thôi.

 

Bọn tôi vào phòng, mở cửa sổ nhìn xuống đường, xe ô tô đi lại cấp tập, chạy đi chạy lại, rồi hai xe ở lại chắn cửa cùng nhiều người.

Bọn tôi đi ngủ, mai có gì tính sau.

Nguồn: Người Buôn Gió

Huỳnh Thục Vy – Nghĩa hay lợi?

In Chính trị (Politics), Liên Kết, Việt Nam on 2012/10/18 at 15:24

Phàm người ta làm mọi việc ở đời cũng chỉ vì nghĩa hay vì lợi… Người quân tử chỉ nghĩ đến điều nghĩa mà dốc lòng vào việc thiện. Dù việc thiện nhỏ thế nào cũng không bỏ qua. Kẻ tiểu nhân thì chỉ nghĩ đến điều lợi, hễ thấy lợi thì dù ác thế nào cũng thực hiện“.

Đó là một câu ghi trên đài tưởng niệm liệt sĩ chống pháp Phước Ninh, Đà Nẵng. Đọc câu nói mang nặng màu sắc Nho giáo này trong một bài viết, tôi đã suy nghĩ rất mông lung về những giá trị cổ xưa mà ông cha ta đã suy tôn trong hành trình “tự Hán hóa” của mình. Đối với nhiều người, có lẽ câu nói rất ấn tượng, mang tầm vóc một phương châm sống đầy giá trị và đậm chất luân lý. Nhưng theo tôi, không thể nhận thức đơn sơ về “nghĩa” hay “lợi” như thế.

1/ Quân tử và nền đức trị

“Quân tử” trong cách hiểu cơ bản nhất của người Trung Hoa xưa, là người cai trị. Do đó, từ này nguyên khởi được dùng để chỉ những người thuộc tầng lớp thượng lưu của xã hội quân chủ Trung Hoa và một số quốc gia du nhập Hán học khác. Với quan điểm đức trị mà Khổng giáo ra sức truyền bá hay thậm chí là áp đặt, những người cai trị là những kẻ tài đức vẹn toàn, là những ông vua anh minh mang tầm vóc thánh nhân, là những ông quan phụ mẫu chi dân. Theo cách dùng ấy, chúng ta hiểu rằng, quân tử là những người tài đức xuất chúng và có khả năng thống soái thiên hạ. Sau này, “quân tử” còn được dùng để chỉ những người có trí tuệ, đức độ, chính trực và hay làm việc nghĩa.

Quả tình, tôi không thích Nho giáo, không thích cả những khái niệm của nó. Các giá trị Khổng Nho xa lạ và không gây ấn tượng tốt với tôi. Bởi trong nền văn hóa ấy, người ta luôn miệng nói về đạo đức nhưng không có bất cứ một định chế khả dĩ nào để bảo vệ những giá trị luân lý ấy. Cũng chính trong nền văn hóa ấy, nơi mà kẻ cai trị được mặc định là những người vừa có tài thao lược, vừa có đức hạnh, chúng ta chỉ thấy đầy dẫy những kẻ bất chấp thủ đoạn để thoán đoạt thiên hạ hoặc ích kỷ hại nhân. Nào là Lưu Bang giết Hàn Tín sau khi đã thâu tóm thiên hạ về một mối, Lý Thế Dân giết anh em để lên ngôi hoàng đế…

Thật vậy, đạo đức xã hội không bao giờ được giữ gìn bằng cách hô hào, mà chỉ bằng thể chế chính trị, bằng luật pháp và phần còn lại được giao phó cho những định chế xã hội khác như: tôn giáo, giáo dục… Ngày hôm nay chúng ta biết rằng, động cơ hành động của con người là tự lợi. Bởi nhận chân ra điều ấy, nhân loại mới tạo lập thể chế dân chủ pháp trị. Kẻ lãnh đạo không thể trở nên tài đức chỉ vì mang cái danh quân tử. Ngược lại, ngay từ đầu họ phải được giả định là kẻ xấu, có khả năng lạm quyền, tư lợi, và phải được kìm chế bởi một cơ chế chính trị nghiêm khắc. Ở đó, họ bị đặt vào tình huống: nếu họ vi phạm những cam kết với người dân, hậu quả mà họ lãnh nhận sẽ lớn hơn nhiều so với mối lợi mà họ có được khi vi phạm. Nhân loại ngày hôm nay không tin tưởng vào những phẩm giá tốt đẹp được gán (một cách hão huyền) cho kẻ cầm quyền theo kiểu đức trị. Với thể chế chính trị tự do, người dân dõng dạc tuyên bố với kẻ cai trị rằng: “Các ông cứ tỏ ra tốt đẹp bề ngoài, còn chúng tôi không biết thâm tâm các ông mưu tính chuyện gì. Nhưng nếu các ông làm bậy, các ông sẽ nhận hậu quả nhãn tiền”.

2/ Nghĩa hay lợi

Trở lại với câu nói đã được đề cập ở đầu bài viết, nó hoàn toàn đặt trên bình diện đức trị của Nho giáo, phản thực tế và phản khoa học. Theo đó, người ta chia con người thành hai loại: một, hành động vì nghĩa; hai, hành động vì lợi. Phân loại con người thô thiển như thế sẽ dẫn tới những ngộ nhận tai hại. Trong mỗi một con người, có cả bản năng vị kỷ và bản năng cộng đồng. Động cơ, hoài bão và hành động của con người là tổng thể những mối tương tác của các bản năng này chứ không thể phân biệt nhị nguyên như trên.

Như đã nói ở trên, trong thực tế, nhân loại có xu hướng hành động vì lợi ích. Bản thân việc hành động vì lợi không phải là việc xấu xa về luân lý. Việc xem lợi ích là một giá trị tiêu cực về đạo đức là đi ngược lại quy luật tự nhiên, và thậm chí là cản trở sự tiến bộ. Đối với nền văn hóa Khổng Nho, chỉ có những kẻ thấp kém về tư cách và tài năng mới hành động vì lợi, còn thánh nhân thì hành động vì nghĩa. Nhưng mặc cho những giáo điều mà họ rêu rao, con người là con người. Mặc cho những truyền giảng đạo đức to lớn của họ, những kẻ đứng đầu thiên hạ, những quân vương được lưu danh sử sách, luôn là những người hành động vì lợi. Ai nói những quân vương độc tài như Tào Tháo, Lưu Bị, Chu Nguyên Chương… hành động vì nghĩa? Thật trớ trêu, trong một nền văn hóa luôn xiển dương đạo đức, chính ở đó, đạo đức bị chà đạp thô bạo nhất, và hơn nữa bị lợi dụng để mang lại lợi ích cho kẻ cầm quyền độc tài.

Người ta quên mất rằng, điều quan trọng là cần phải xác định: “nghĩa” là nghĩa như thế nào, nghĩa đối với ai; còn “lợi” là lợi gì, lợi ích cho ai; chứ không phải chỉ nói “nghĩa” và “lợi” chung chung. Và việc đồng hóa “nghĩa” với “thiện”, “lợi” với “ác” như câu nói trên thật không thỏa đáng. Rất nhiều khi, cái “nghĩa” dành cho thiếu số sẽ là họa cho đa số còn lại (ví như: việc vì ơn mưa móc chúng ta từng có được từ Đảng cộng sản làm cho chúng ta không thể lên tiếng chí trích Đảng hoặc chỉ trích không tới nơi chỉ có thể là “nghĩa” với Đảng thiểu số chứ chẳng thể là nghĩa đối với đa số còn lại); và cũng như thế, “lợi”(dù là tư lợi) cũng không bao giờ là đồng nghĩa với “ác” nếu cái lợi ấy đạt được bằng những phương tiện hợp pháp, hợp luân lý.

Ấy vậy mà, chữ “nghĩa” lòe loẹt ấy trong suốt thời quân chủ ở Trung Hoa và Việt Nam đã là cái gông đeo cổ cho toàn xã hội, đã là giá trị “sáng lòe” để nô lệ hóa cá nhân, để phục vụ cho những cá nhân cai trị mang danh tập thể. Đến thời kỳ Cộng Sản, chữ “nghĩa” lại bị lợi dụng để kéo hàng triệu thanh niên ngây thơ vào “cuộc chiến chống đế quốc” mà thực ra là cuộc chiến huynh đệ tương tàn. Thế mới biết “nghĩa” không đứng trơ trọi một mình để bắt người ta phải hành động, phải hy sinh; cái “nghĩa” đó phải đi cùng với lợi ích to lớn và lâu dài của cộng đồng thì mới có giá trị, xứng đáng là “nghĩa” thật. “Nghĩa” mà không mang lại lợi ích thiết thực cho cá nhân hay cộng đồng thì việc chạy theo nó là điều vô ích. Cái “nghĩa” mà không đi kèm với sự suy xét chín chắn có khi lại gây họa cho bản thân và nghiêm trọng hơn là cho cộng đồng.

Xét đến chữ “lợi”, mỗi cá nhân là phần tử của xã hội, lợi ích dành cho mỗi cá nhân là góp phần vào lợi ích chung của xã hội. Bởi vậy, sự mưu cầu lợi ích cá nhân, mà không xâm hại đến lợi ích của các cá nhân khác và của xã hội là điều tốt đẹp và cần được phát triển. Còn đối với những trường hợp mang lại lợi ích cho xã hội, thì “lợi” này mới chính là “nghĩa” thật. Cái “lợi” ấy, bây giờ không chỉ mang ý nghĩa luân lý tích cực, mà còn là sự thể hiện của trí tuệ.

3/ Sự cáo chung cần thiết của nền đức trị

Việc cổ xúy đức trị thừa kế từ nền văn hóa Khổng Nho đã mở đường cho sự thâm nhập dễ dàng của nền “đức trị Cộng sản”. Văn hóa “đức trị” ấy đã “trao tặng” cho Việt Nam một Hồ Chí Minh thủ đoạn hơn người nhưng được tôn vinh thành “vị cha già dân tộc đại trí đại tâm”. Nền đức trị không bao giờ ngăn nổi người ta trở thành những kẻ độc tài tàn bạo; mà ngược lại còn “thánh hóa” kẻ độc tài ấy, và đưa đến khả năng chính danh hóa sự cai trị chuyên chế qua nạn sùng bái cá nhân bệnh hoạn.

Trong cuộc đấu tranh hôm nay, chúng ta đấu tranh vì “nghĩa” sao? Điều đó không sai, nhưng chưa đủ, chúng ta đấu tranh vì “lợi” nữa chứ. Nền dân chủ tự do sẽ mang lại cho toàn thể quốc gia này cũng như mỗi một cá nhân trong xã hội những lợi ích to lớn. Chúng ta đấu tranh cho dân chủ không phải vì nó tốt chung chung theo kiểu mị dân, mà vì nó mang lại lợi ích thực tế đã được kiểm chứng trên thế giới cho cá nhân và xã hội, mang lại sự thăng tiến tất cả các mặt của đời sống chính trị xã hội. Chính cái lợi ích to lớn ấy đã mang lại cho cuộc đấu tranh cái danh diện chính nghĩa chứ không phải là những giáo điều xơ cứng, màu mè. Nói cách khác, cái danh “chính nghĩa” là “bộ áo” bên ngoài ,còn lợi ích thật bên trong (hướng về thiểu số hay đa số) mới quyết định bản chất của “nghĩa”. Cộng sản đã khoác bộ áo “chính nghĩa” để tàn phá đất nước này đó thôi. Bởi thế khi đánh giá sự việc, ta không đánh giá qua “bộ áo chính nghĩa” ấy mà xét tận gốc rễ cái lợi ích mà nó mang lại sẽ thuộc về ai. Chúng ta mang lại lợi ích cho ai, điều đó sẽ cho thấy chúng ta là bậc đai phu hay kẻ tiểu nhân, chứ không phải chỉ nhìn nhận phân biệt đơn sơ giữa “nghĩa” và “lợi”.

Ngày hôm nay, chúng ta không hướng đến một xã hội có những cá nhân tỏa hào quang của thánh nhân mà là một xã hội với những định chế vững vàng và có khả năng kiềm tỏa quyền lực chính trị, bảo vệ tự do cá nhân. Sự hô hào đạo đức, nhân văn chẳng thể mang lại nhân văn, đạo đức thật; chỉ khi nào người ta bị buộc phải hành động như thế nếu không họ sẽ bị loại bỏ, trừng phạt thì lúc đó xã hội mới tiến bộ được. Vì vậy, xin hãy để tâm thức Khổng Nho cùng những giá trị mà nó xiển dương lùi vào quá khứ, nhường đường cho những giá trị mới.

Huỳnh Thục Vy
Tam Kỳ ngày 10 tháng 10 năm 2012